Dewi Sartika is een dochter van adelijke Soendanese ouders. Haar vader is van 1875 tot 1894 hoofd, patih, van Bandung. Als een van de weinige autochtone meisjes gaat ze naar de Europese lagere school, die naast Europeanen en Indo-Europeanen alleen toegankelijk is voor kinderen van ‘Inlandse Binnenlandse Bestuurders’. Maar als haar vader in 1893 in ongenade valt en verbannen wordt en haar moeder hem volgt, moet ze met haar broers en zusjes de school verlaten en wonen ze bij hun oom. Vanaf 1899 volgt ze een opleiding tot onderwijzeres.
In 1904 richt Dewi Sartika, met steun van de regent van Bandung, een ver familielid, Sekolah Istri op. De school staat op het erf van zijn ambtswoning en telt meteen 63 leerlingen, en aan het eind van het eerste schooljaar was dat aantal gestegen tot 80. Het is de eerste school die gesteund wordt door de koloniale overheid. De school geeft meisjes les in schrijven, rekenen, handenarbeid en godsdienst. Naast deze vakken vond ze dat het lesprogramma ook moest aansluiten bij de eigen cultuur en daarom kregen de leerlingen ook kookles in Indonesische gerechten, batikken bij handenarbeid en les in de Soendanese etiquette.
In 1906 trouwt ze in Bandung met de leraar Raden Agah Suriawinata.
In 1911 wordt door Europese vrouwen de stichting ‘Tot Heil der Vrouw’, ‘Kaoetamaan Istri’ opgericht waarvan Dewi Sartika voorzitter wordt. Tussen 1911 en 1926 komen er nog acht andere meisjesscholen onder deze stichting in het regentschap Preanger, nu Priangan. In 1922 was Dewi Sartika’s eigen school met 220 leerlingen de grootste tweede klasse school in Bandung.
Dewi Sartika was naast feministe een voorstander van onafhankelijkheid van haar land. In 1966 wordt ze uitgeroepen tot Heldin van Indonesië.
Dewi Sartika
Java / 1884-1947
