29:
Tanya Dezentjé

Tanya Dezentjé wordt in 1947 geschilderd door de Indonesische schilder Sudarso, die in de leer was geweest bij de bekende schilders Affandi en Barli in Bandung. In 2022 hangt haar portret op de tentoonstelling ‘Revolusi’ in het Rijksmuseum in Amsterdam.

Tanya Dezentjé wordt in 1918 geboren als Tatiana Eleonora Catharina Charlotte Dezentjé. Haar moeder Eleonora Kinzler komt uit Wit-Rusland en was in 1917 voor de revolutie gevlucht. Haar vader, Henri Charles Dezentjé, is de zoon van rijke suikerplantage eigenaren uit Nederlands-Indië. Beide ouders sterven jong. De tweede echtgenote van haar grootvader Rapmintem, is een Javaanse vrouw, ook wel Charlotte genoemd. Zij is verwant aan het Surakarta paleis en brengt het Javaanse bloed in de familie. Ook de bekende ‘Mooi Indië’ schilder Ernest Dezentjé, is familie.

Kort na de Tweede Wereldoorlog levert Tanya Dezentjé haar Nederlandse nationaliteit in voor de Indonesische. Ze wordt Warga Negara, Indonesisch staatsburger. Na het uitroepen van de onafhankelijkheid in 1945 werkt ze voor het radiostation Voice of Free Indonesia in Yogyakarta. Hier presenteert ze uitzendingen in het Nederlands en Frans. In de jaren na de proclamatie stuurt de Republiek diplomaten de wereld in als vertegenwoordigers van de Indonesische onafhankelijkheidsdiplomatie. Tanya Dezentjé, die ook Russisch, Italiaans, Spaans, Maleis en Engels spreekt is een van hen. In haar speeches roemt ze de representatie van vrouwen in het Indonesisch parlement.

In 1947 neemt ze deel als afgevaardigde aan de Asian Relations Conference in New Delhi, de eerste conferentie van Aziatische landen die zich van het koloniale juk hadden bevrijd of op het punt stonden dat te doen. Het was een culturele, intellectuele en sociale uitwisseling tussen de Aziatische landen, georganiseerd door de Indian Council of World Affairs (ICWA) en georganiseerd door Jawaharlal Nehru. Begin 1948 is ze in Caïro als afgevaardigde van het Indonesische Rode Kruis. Maar door de Nefis, de Nederlandse Militaire Inlichtingendienst, wordt Dezentjé als vertegenwoordiger van de Indonesische onafhankelijkheidsdiplomatie afgeschilderd als een levensgevaarlijke spionne.

Ze trouwt drie keer. Uit elk huwelijk wordt een kind geboren. Op haar zestiende trouwt ze met een Javaanse prins met wie ze een zoon krijgt, haar tweede man is majoor William Justus Mac Gillavry, een Nederlandse marineofficier met Schots-Frans bloed geboren in Yogyakarta die tijdens de Japanse bezetting in het interneringskamp Balapulang, Tegal, in 1944 wordt geëxecuteerd. Na de oorlog zoekt ze naar zijn lichaam om hem eervol te kunnen begraven. Met hem heeft ze haar dochter Alexandra. In 1948 trouwt ze met Mohammed Abdul, een Indiase diplomaat, een huwelijk dat slechts een paar jaar duurt. Met hem krijgt ze haar jongste dochter Mumtaz. Van haar kinderen raakte ze vervreemd. Haar zoon vecht in de binnenlanden van Java voor de onafhankelijkheid en haar dochters groeien op bij hun grootmoeder. Tanya Dezentjé, die president Soekarno, premier Hatta, minister Roem en dokter Roebiono tot haar vrienden mocht rekenen, sterft op 66-jarige leeftijd.