Wanita Berani!
Indonesische vrouwen tegen Nederlands kolonialisme

Wat weten we over onze koloniale geschiedenis en wat weten we over de bevolking die gekoloniseerd werd? Was er verzet tegen het koloniaal gezag en wie verzetten zich? Wie kent Laksamana Malahayati, de eerste vrouwelijke admiraal ter wereld die met haar Inong Ballee-leger, een vrouwenleger bestaande uit weduwen, het Sultanaat van Atjeh tegen Nederlandse aanvallen verdedigde? Wie kent Nyi Ageng Serang die op 73-jarige leeftijd in 1825 aan het begin van de Java oorlog een strijdmacht aanvoert om Pangeran Diponegoro te helpen tegen het Nederlands bestuur? En bij wie is Ida I Dewa Agung bekend? De enige onder wiens leiding een Nederlandse aanval op Bali werd gestopt.

Hoe komt het dat we zo weinig weten over de mannen en vrouwen die een grote rol hebben gespeeld in dat land dat zo lang tot het Nederlands overzeese rijk gerekend werd? Hoe werd de geschiedenis beschreven in onze geschiedenisboekjes op school? Vanuit welk perspectief hebben wij onze kennis opgedaan? De koloniale helden die hier worden geëerd met straatnamen, standbeelden, tunnels, films en verhalen in schoolboeken, waren in feite rovers en moordenaars die een regering vertegenwoordigden die onrechtmatig een ander land bezetten, hun natuurlijke hulpbronnen plunderden en de overheerser voorzag van een enorm arbeidspotentieel.

De verovering van de eilanden in de Indonesische archipel gebeurde niet allemaal gelijktijdig. Tijdens de drieënhalve eeuw van kolonisatie is op verschillende eilanden veel verzet geweest tegen het koloniaal bewind. Nu weten we dat we over die tijd een onvolledig beeld hebben omdat alleen de Nederlandse kant werd belicht en niet de geschiedenis vanuit het leven van de autochtone bewoners in de archipel.

In de eeuwen dat Nederland Indonesië koloniseert telt journalist en onderzoeker Piet Hagen in zijn boek ‘Koloniale oorlogen in Indonesië. Vijf eeuwen verzet tegen vreemde overheersing’ meer dan 500 militaire acties, expedities en oorlogen, zowel te land als ter zee. Dat Nederland die oorlogen uiteindelijk won, kwam omdat ze moderne wapens had. Ook hadden de meeste volken niet verwacht dat onbekenden hun eiland met zoveel geweld zouden willen veroveren en hun cultuur wilden vernietigen. Dat Nederland autochtone soldaten wist te werven voor zijn koloniale leger, het KNIL, en hen wist in te zetten bij de onderdrukking van broedervolken in de archipel was een enorme steun in de rug bij de koloniale expansie en bij de bescherming van het koloniaal systeem. Nederland had als agressor een breed arsenaal aan middelen tegen het verzet van de bevolking. Naast strafexpedities, het platbranden van dorpen en steden, roof, moord, verkrachting, gedwongen arbeid, dood en verbanning behoorde ook het vernietigen van belangrijke gebouwen tot het arsenaal. Niet alleen politieke macht werd afgenomen maar ook bezittingen en voorwerpen waaraan symbolische macht en sociale identiteit werd ontleend. Een van de vele voorbeelden is de vernietiging van het Paleis van het Palembang Darussalam Sultanaat. De Nederlandse regeringscommissaris Van Sevenhoven wilde met de vernietiging van dit belangrijke gebouw voor de bevolking tevens de kennis over hun wortels vernietigen.

Toeristen die in Bali landen voor een zonnige vakantie, komen aan op vliegveld I Gusti Ngurah Rai, vernoemd naar de Luitenant kolonel van de Indonesische strijdkrachten op Bali die in 1946 – als Nederland net zelf de Tweede Wereldoorlog achter de rug heeft – tegen het Nederlandse leger vecht om de net verkregen onafhankelijkheid van hun eiland te handhaven. Ook op Bali was het verzet tegen het kolonialisme sterk. Honderd jaar, van 1846 tot 1946, bundelen mannen en vrouwen hun krachten om hun vaderland te verdedigen tegen de dreiging van degenen die de waardigheid en de eer van hun samenleving met voeten treden. Maar als ze tijdens de aanvallen zien dat hun verzet niet opgewassen is tegen de Nederlanders die bewapend zijn met geweren, kanonnen en zelfs gepantserde tanks terwijl de koninklijke soldaten van Bali hun mensen alleen met krissen, speren en scherpe bamboes konden bewapenen, besluiten zij tot Puputan, oorlog tot de dood, als vorm van verzet. De Balinezen offeren hun leven en lichaam op tot de laatste druppel bloed. Het was in feite een massamoord tegen ongewapende burgers die hun eiland verdedigen. In de laatste slag met Nederland, op 20 november 1946, sterft Ngurah Rai samen met 95 medestrijders bij de plaats Marga in Tambanan in gevecht tegen het Nederlandse leger dat met luchtsteun wordt bijgestaan.

Om de agressieve veroveringen tijdens de kolonisatie in de archipel te legitimeren werd er door het koloniaal gezag een structuur opgebouwd van leugens. Leugens over de gekoloniseerden die in primitieve werelden zouden leven terwijl het in werkelijkheid ging om volken met eeuwenoude culturen, tradities en beschavingen. Volken met wijdvertakte netwerken en een grote diversiteit aan handelspartners. Door hebzucht en het streven naar een monopolie positie kwam het Nederland goed uit deze volken ongeciviliseerd te noemen en zelf de status van superieure Europeaan aan te nemen.

Om de grote en rijke kolonie die voor zoveel Nederlandse welvaart zorgde goed te beheersen werd een nietsontziende koloniale machtsstructuur opgebouwd, een eigen functionele hiërarchie gebaseerd op Apartheid.

De nieuwe structuur werd voorzien van een eigen terminologie waarbij de kolonisator de naam inlander introduceerde voor de autochtone bevolking die tijdens de kolonisatie onder aan de ladder stond en rechteloos werd in eigen land.

Zo werden de inwoners in drie verschillende bevolkingsgroepen ingedeeld, Europeanen waaronder de Indo-Europeanen, Inlanders en Vreemde Oosterlingen. Vreemde Oosterlingen, dat waren Chinezen en andere niet-christelijke bevolkingsgroepen die onder meer streefden naar het opheffen van het passen- en wijkenstelsel.

De juridische status van de groep waartoe je gerekend werd was gekoppeld aan de maatschappelijke status die je had. Inlanders hadden nauwelijks rechten en minder of geen toegang tot voorzieningen voor Europeanen en meer en andere plichten dan Europeanen.

De film ‘Aarde der Mensen’, ‘The Earth of Mankind’, ‘Bumi Manusia’, 2019, van regisseur Hanung Bramantyo is een sprekend voorbeeld van het leven in de kolonie Nederlands-Indië. Hij vertelt het verhaal van de Javaanse Minke en de Indische Annelies Mellema en laat het onrecht in het leven zien van de Indonesische bevolking tijdens de Nederlandse kolonisatie. De film is gebaseerd op het eerste boek uit de tetralogie van vier historische romans van de Indonesische schrijver Pramoedya Ananata Toer.

In de periode van verzet tegen drieënhalve eeuw Nederlands kolonialisme spelen Indonesische vrouwen een belangrijke rol. Deze beknopte publicatie bestaat uit 30 korte portretten van vrouwelijke strijders uit Java, Bali, Sulawesi, Sumatra en de Molukken die in verschillende perioden opstonden tegen het koloniaal gezag. Hun geschiedenis is bekend in hun vaderland Indonesië. De meesten hebben, vaak postuum, een eerbetoon als Nationale Held van Indonesië gekregen. Met het verhaal over hun verzet krijgen deze vrouwen nu ook in Nederland een gezicht en hopen we bij te dragen om het diffuse en onvolledige beeld van onze koloniale geschiedenis helder op het netvlies te krijgen.

Daarom staan we dit jaar op Internationale Vrouwendag stil bij deze vrouwen waar we een geschiedenis mee delen. Vrouwen die misschien onze vriendinnen hadden kunnen zijn, vrouwen die we in deze tijd wellicht gesteund hadden omdat ons moreel besef dichter bij hen ligt dan bij het koloniaal systeem dat ontworpen werd door het koninkrijk waarin wij leven.

Na eeuwen verzwegen geschiedenis is er op Internationale Vrouwendag 2022 aandacht voor het verzet van vrouwen in Indonesië die gestreden hebben tegen de Nederlandse koloniale overheersing.

Apa yang kita ketahui tentang sejarah kolonial kita dan apa yang kita ketahui tentang penduduk yang dijajah? Apakah ada perlawanan terhadap pemerintahan kolonial dan siapa yang melawan? Siapa tahu Laksamana Malahayati, laksamana wanita pertama di dunia yang membela Kesultanan Aceh dari serangan Belanda dengan pasukan Inong Ballee-nya, pasukan wanita yang terdiri dari para janda? Siapa tahu Nyi Ageng Serang yang pada usia 73 tahun 1825 di awal Perang Jawa memimpin kekuatan untuk membantu Pangeran Diponegoro melawan pemerintah Belanda? Dan Ida I Dewa Agung dikenal oleh siapa? Satu-satunya yang di bawah kepemimpinannya serangan Belanda di Bali dihentikan.

Mengapa kita hanya tahu sedikit tentang pria dan wanita yang memainkan peran utama di negara yang dianggap sebagai bagian dari kerajaan luar negeri Belanda begitu lama? Bagaimana sejarah dijelaskan dalam buku-buku sejarah sekolah kita? Dari sudut pandang mana kita telah memperoleh pengetahuan kita? Para pahlawan kolonial yang dihormati di sini dengan nama jalan, patung, terowongan, film, dan cerita buku teks sebenarnya adalah perampok dan pembunuh yang mewakili pemerintah yang secara ilegal menduduki negara lain, menjarah (menjarah) sumber daya alam mereka dan penguasa menyediakan tenaga kerja yang besar.

Penaklukan pulau-pulau di kepulauan Indonesia tidak semuanya terjadi secara bersamaan. Selama tiga setengah abad penjajahan, ada banyak penentangan terhadap pemerintahan kolonial di beberapa pulau. Kita sekarang tahu bahwa kita memiliki gambaran yang tidak lengkap waktu itu karena hanya sisi Belanda yang dibahas dan bukan sejarah dari kehidupan penduduk asli di nusantara.

Pada abad-abad Belanda menjajah Indonesia, jurnalis dan peneliti Piet Hagen menghitung dalam bukunya ‘Colonial wars in Indonesia. Lima Abad Perlawanan terhadap Dominasi Asing ‘lebih dari 500 aksi militer, ekspedisi dan perang, baik di darat maupun di laut. Fakta bahwa Belanda akhirnya memenangkan perang itu karena mereka memiliki senjata modern. Juga, kebanyakan orang tidak menyangka bahwa orang asing ingin menaklukkan pulau mereka dengan kekerasan seperti itu dan menghancurkan budaya mereka. Fakta bahwa Belanda mampu merekrut tentara pribumi untuk tentara kolonialnya, KNIL, dan mengerahkan mereka dalam penindasan negara-negara saudara di nusantara merupakan dorongan besar dalam ekspansi kolonial dan dalam perlindungan sistem kolonial. Sebagai agresor, Belanda memiliki gudang senjata yang luas untuk melawan perlawanan penduduk. Selain ekspedisi hukuman, pembakaran desa dan kota, perampokan, pembunuhan, pemerkosaan, kerja paksa, kematian dan pengasingan, penghancuran bangunan penting juga termasuk dalam gudang senjata. Bukan hanya kekuasaan politik yang diambil, tetapi juga harta benda dan benda-benda yang darinya kekuasaan simbolik dan identitas sosial diturunkan. Salah satu contohnya adalah penghancuran Istana Kesultanan Palembang Darussalam. Dengan hancurnya bangunan penting ini, komisaris pemerintah Belanda Van Siven Hoven juga ingin menghancurkan pengetahuan sampai ke akar-akarnya.

Wisatawan yang mendarat di Bali untuk liburan yang cerah tiba di bandara I Gusti Ngurah Rai, dinamai letnan kolonel angkatan bersenjata Indonesia di Bali yang pada tahun 1946 – ketika Belanda baru saja mengakhiri Perang Dunia II – melawan tentara Belanda. kemerdekaan pulau mereka. Ada juga perlawanan yang kuat terhadap kolonialisme di Bali. Selama seratus tahun, dari tahun 1846 hingga 1946, pria dan wanita bergabung untuk mempertahankan tanah air mereka dari ancaman orang-orang yang menginjak-injak martabat dan kehormatan masyarakat mereka. Tetapi ketika mereka melihat selama penyerangan bahwa perlawanan mereka tidak dapat menandingi Belanda yang dipersenjatai dengan senjata, meriam, dan bahkan tank lapis baja, sementara tentara kerajaan Bali hanya dapat mempersenjatai rakyatnya dengan keris, tombak, dan bambu runcing, mereka memutuskan untuk menggunakan Puputan, perang sampai mati, sebagai bentuk perlawanan. Orang Bali mengorbankan hidup dan tubuh mereka sampai titik darah penghabisan. Faktanya, itu adalah pembunuhan massal terhadap warga sipil tak bersenjata yang mempertahankan pulau mereka. Dalam pertempuran terakhir dengan Belanda, pada tanggal 20 November 1946, Ngurah Rai tewas bersama 95 rekan kombatan di dekat Marga di Tambanan dalam pertempuran melawan tentara Belanda dibantu dengan dukungan udara.

Untuk melegitimasi penaklukan agresif selama penjajahan di Nusantara, struktur kebohongan dibangun oleh penguasa kolonial. Kebohongan tentang kaum terjajah yang akan hidup di dunia primitif padahal kenyataannya mereka adalah orang-orang dengan budaya, tradisi, dan peradaban kuno. Orang-orang dengan jaringan luas dan keragaman mitra dagang. Karena keserakahan dan pengejaran posisi monopoli, lebih mudah bagi Belanda untuk menyebut orang-orang ini tidak beradab dan menganggap diri mereka sendiri sebagai orang Eropa yang superior.

Untuk mengontrol dengan baik koloni besar dan kaya yang memberikan begitu banyak kemakmuran Belanda, struktur kekuasaan kolonial yang kejam dibangun, hierarki fungsionalnya sendiri berdasarkan Apartheid.

Struktur baru dilengkapi dengan terminologinya sendiri, di mana penjajah memperkenalkan nama ‘inlander’ untuk penduduk asli yang berada di bawah tangga selama penjajahan dan yang kehilangan haknya di negara mereka sendiri.

Misalnya, penduduk dibagi menjadi tiga kelompok populasi yang berbeda, Eropa termasuk Indo-Eropa, Pribumi dan Oriental Asing. Orang Timur Asing, ini adalah kelompok penduduk Cina dan non-Kristen lainnya yang, antara lain, berusaha untuk menghapuskan sistem pas dan lingkungan.

Status hukum grup yang Anda ikuti terkait dengan status sosial yang Anda miliki. Penduduk asli hampir tidak memiliki hak dan sedikit atau tidak ada akses ke fasilitas untuk orang Eropa dan kewajiban yang lebih banyak dan berbeda dari orang Eropa.

Film ‘Bumi Manusia’, ‘Bumi Manusia’, ‘Bumi Manusia’ 2019, karya sutradara Hanung Bramantyo adalah contoh mencolok kehidupan di jajahan Hindia Belanda. Ia menceritakan kisah Minke Jawa dan Annelies Mellema Hindia dan menunjukkan ketidakadilan dalam kehidupan penduduk Indonesia pada masa penjajahan Belanda. Film ini didasarkan pada buku pertama dalam tetralogi empat novel sejarah oleh penulis Indonesia Pramoedya Ananata Toer.

Dalam masa perlawanan terhadap tiga setengah abad kolonialisme Belanda, perempuan Indonesia memainkan peran penting. Publikasi ringkas ini terdiri dari 22 potret pendek pejuang wanita dari Jawa, Bali, Sulawesi, Sumatera, dan Maluku yang bangkit melawan penjajahan pada periode yang berbeda. Sejarah mereka dikenal di tanah air mereka Indonesia. Sebagian besar telah dihormati, sering kali secara anumerta, sebagai Pahlawan Nasional Indonesia. Dengan kisah perlawanan mereka, para wanita ini sekarang juga diberi wajah di Belanda dan kami berharap dapat berkontribusi untuk memperjelas gambaran yang tersebar dan tidak lengkap dari sejarah kolonial kita.

Itulah sebabnya tahun ini, pada Hari Perempuan Internasional, kami memperingati para wanita yang berbagi sejarah dengan kami. Wanita yang mungkin pernah menjadi teman kita, wanita yang mungkin kita dukung di zaman sekarang ini karena rasa moral kita lebih dekat dengan mereka daripada sistem kolonial yang dirancang oleh kerajaan tempat kita tinggal.

Setelah berabad-abad sejarah tersembunyi, Hari Perempuan Internasional 2022 akan fokus pada perlawanan perempuan di Indonesia yang berjuang melawan pemerintahan kolonial Belanda.

Penjelasan

Seri potret pendek ini adalah dokumen yang berkembang. Karena hampir tidak ada informasi di Belanda tentang peran perempuan dan perlawanan perempuan di kolonial Hindia Belanda, kami mencari contoh di sumbernya.

Buku dan artikel telah ditulis tentang sejumlah wanita dalam seri potret ini. Film fitur telah dibuat tentang beberapa, dan film animasi pendek tentang beberapa. Judul buku dan informasi film dapat ditemukan di literatur dan tinjauan film. Hampir semua perempuan termasuk dalam gambaran Pahlawan Nasional (Pahlawan Nasional) Indonesia.

Kami juga menunjukkan pihak-pihak yang tertarik dengan riwayat diam akun Instagram.

What do we know about our colonial history and what do we know about the population that was colonized? Was there resistance to colonial rule and who resisted? Who knows Laksamana Malahayati, the first female admiral in the world who defended the Sultanate of Aceh against Dutch attacks with her Inong Ballee army, a women’s army made up of widows? Who knows Nyi Ageng Serang, who at the age of 73 in 1825 at the beginning of the Java War leads a force to help Pangeran Diponegoro against the Dutch government? And who is Ida I Dewa Agung known by? The only one under whose leadership a Dutch attack on Bali was stopped.

Why is it that we know so little about the men and women who played a major role in that country that was considered part of the Dutch overseas empire for so long? How was history described in our school history books? From which perspective have we acquired our knowledge? The colonial heroes honored here with street names, statues, tunnels, movies and textbook stories were in fact robbers and murderers who represented a government that illegally occupied another country, plundered (looted) their natural resources and the rulers provided a huge workforce.

The conquest of the islands in the Indonesian archipelago did not all happen simultaneously. During the three and a half centuries of colonization there has been much opposition to colonial rule on several islands. We now know that we have an incomplete picture of that time because only the Dutch side was discussed and not the history from the life of the native inhabitants in the archipelago.

In the centuries that the Netherlands colonized Indonesia, journalist and researcher Piet Hagen counts in his book ‘Colonial wars in Indonesia. Five Centuries of Resistance to Foreign Domination’ over 500 military actions, expeditions and wars, both on land and at sea. The fact that the Netherlands eventually won those wars was because they had modern weapons. Also, most peoples did not expect that strangers would want to conquer their island with such violence and destroy their culture. The fact that the Netherlands was able to recruit native soldiers for its colonial army, the KNIL, and to deploy them in the suppression of brother nations in the archipelago was an enormous boost in colonial expansion and in the protection of the colonial system. As an aggressor, the Netherlands had a wide arsenal of means against the resistance of the population. Besides punitive expeditions, the burning of villages and towns, robbery, murder, rape, forced labour, death and exile, the destruction of important buildings also belonged to the arsenal. Not only political power was taken away, but also possessions and objects from which symbolic power and social identity were derived. One of many examples is the destruction of the Palace of the Palembang Darussalam Sultanate. With the destruction of this important building, the Dutch government commissioner Van Siven Hoven also wanted to destroy the knowledge of their roots.

Tourists who land in Bali for a sunny holiday arrive at I Gusti Ngurah Rai airport, named after the lieutenant colonel of the Indonesian armed forces in Bali who in 1946 – when the Netherlands had just ended World War II – against the Dutch army. fight for the independence of their island. There was also strong resistance against colonialism in Bali. For a hundred years, from 1846 to 1946, men and women joined forces to defend their homeland against the threat of those who trample on the dignity and honor of their societies. But when they see during the attacks that their resistance is no match for the Dutch armed with guns, cannons and even armored tanks while the royal soldiers of Bali could only arm their people with kris, spears and sharp bamboos, they decide to use Puputan, war to the death, as a form of resistance. The Balinese sacrifice their lives and bodies to the last drop of blood. It was, in fact, a mass murder of unarmed civilians defending their island. In the last battle with the Netherlands, on November 20, 1946, Ngurah Rai died together with 95 fellow combatants near Marga in Tambanan in combat against the Dutch army assisted with air support.

In order to legitimize the aggressive conquests during the colonization in the archipelago, a structure of lies was built up by the colonial authorities. Lies about the colonized who would live in primitive worlds when in reality they were peoples with ancient cultures, traditions and civilizations. Peoples with widespread networks and a great diversity of trading partners. Because of greed and the pursuit of a monopoly position, it was convenient for the Netherlands to call these peoples uncivilized and to assume the status of superior Europeans themselves.

In order to properly control the large and rich colony that provided so much Dutch prosperity, a ruthless colonial power structure was built, its own functional hierarchy based on Apartheid.

The new structure was provided with its own terminology, ­where­by the colonizer introduced the name ‘inlander’ for the native population who were at the bottom of the ladder during colonization and who became disenfranchised in their own country.

For example, the inhabitants were divided into three different population groups, Europeans including the Indo-Europeans, Natives and Foreign Orientals. Foreign Easterners, these were Chinese and other non-Christian population groups who, among other things, strived to abolish the pass and neighborhood system.

The legal status of the group you belonged to was linked to the social status you had. Natives had hardly any rights and less or no access to facilities for Europeans and more and different duties than Europeans.

The film ‘Earth of Men’, ‘The Earth of Mankind’, ‘Bumi Manusia’, 2019, by director Hanung Bramantyo is a striking example of life in the Dutch East Indies colony. He tells the story of the Javanese Minke and the Indies Annelies Mellema and shows the injustice in the lives of the Indonesian population during the Dutch colonization.

The film is based on the first book in the tetralogy of four historical novels by the Indonesian writer Pramoedya Ananata Toer.

In the period of resistance against three and a half centuries of Dutch colonialism, Indonesian women played an important role. This concise publication consists of 22 short portraits of female fighters from Java, Bali, Sulawesi, Sumatra and the Moluccas who rose up against colonial rule in different periods. Their history is known in their homeland Indonesia. Most have been honored, often posthumously, as National Hero of Indonesia. With the story of their resistance, these women are now also given a face in the Netherlands and we hope to contribute to clarifying the diffuse and incomplete picture of our colonial history.

That is why this year, on International Women’s Day, we are commemorating these women with whom we share a history. Women who might have been our friends, women we might have supported in this day and age because our moral sense is closer to them than to the colonial system designed by the kingdom we live in.

After centuries of hidden history, International Women’s Day 2022 will focus on the resistance of women in Indonesia who fought against Dutch colonial rule.

Explanation

This short series of portraits is a growing document. Because there is hardly any information in the Netherlands about the role of women and the women’s resistance in the colonial Dutch East Indies, we look for examples at the source.

Books and articles have been written about a number of women in this portrait series. Feature films have been made about some, and short animation films about some. The book titles and film information can be found in the literature and film overview. Almost all women are included in an overview of National Heroes (Pahlawan Nasional) of Indonesia.

We also point out interested parties to the Instagram account Silent history.